Veilig sportklimaat

Vaste trainers/coaches, die 18 jaar of ouder zijn en met jeugd tot en met 17 jaar of andere kwetsbare doelgroepen werken, moeten in bezit zijn van een Verklaring Omtrent het Gedrag. Met deze verklaring toont de persoon aan dat hij of zij niet veroordeeld is voor ernstige delicten, zoals een zeden- of geweldsdelict. Een VOG staat ook wel bekend als een bewijs van goed gedrag. VOG is één van de maatregelen die een sportclub kan nemen om de kans op (seksueel) grensoverschrijdend gedrag binnen de club te verkleinen.

Het kan soms lastig zijn om mensen die al langer aan de club verbonden zijn te vragen een VOG aan te vragen. Het kan worden opgevat als een motie van wantrouwen. Leg daarom uit dat het een algemene maatregel is om de veiligheid van alle leden te waarborgen, zonder aanziens des persoons. Door als club of bond een VOG te verlangen van iedereen die in functie in aanraking komt met minderjarigen, mensen met een verstandelijke beperking of andere kwetsbare groepen, laat je zien dat je de veiligheid van je leden serieus neemt.

Alle sportaanbieders kunnen in aanmerking komen om de VOG gratis aan te vragen voor vrijwilligers. Om hiervoor in aanmerking te komen is het noodzakelijk dat de club voldoet aan 2 van de 3 gestelde voorwaarden:

• De sportaanbieder heeft een vertrouwenscontactpersoon aangesteld.
• De sportaanbieder heeft voor al het kader en duidelijk aanname beleid.
• De sportaanbieder heeft gedragsregels opgesteld die voor iedereen inzichtelijk zijn.

Advies van Eindhovens Sport

• Vraag voor iedereen die structureel werkt met minderjarigen en kwetsbare doelgroepen een VOG aan. Dit ongeacht de leeftijd van de
  vrijwilliger. Denk ook aan jeugdcommissieleden en lijncoördinatoren.
• De club heeft een registratieplicht. Voor ondersteuning kun je terecht bij Eindhoven Sport.

Meer informatie

• Wil je alle in en outs over de VOG voor verenigingen? Kijk op Nederland sport veilig - NOCNSF.
• VOG aanvragen? Dat kan via www.gratisvog.nl.
• Lees ter inspiratie ook onze 'Hier doen we het zo' interviews.

Iedere vereniging of club heeft een vertrouwenscontactpersoon (VCP) aangesteld en maakt deze bekend onder haar leden. 

De vertrouwenscontactpersoon (VCP) is binnen de sportvereniging of sportbond het eerste aanspreekpunt voor iedereen die een vraag heeft over of te maken heeft met grensoverschrijdend gedrag. De VCP fungeert als eerste opvang voor leden (sporters, ouders van sporters, toeschouwers, kaderleden, vrijwilligers, bestuur) met een klacht of een vraag. Ze bieden een luisterend oor, geven raad  en verwijzen door voor geschikte hulp. Daarnaast adviseren en stimuleren ze de vereniging of bond om preventieve maatregelen te nemen.  De vertrouwenscontactpersoon is onderdeel van een actief landelijk netwerk in de sport.

De vertrouwenscontactpersoon draagt bij aan een veilig sportklimaat en biedt leden een mogelijkheid hun verhaal te doen aan een onafhankelijk persoon. Zij zijn een luisterend oor, lossen vaak zelf geen problemen op, maar verwijzen door naar de juiste personen of geven advies. Bekijk ook de video over vertrouwenscontactpersonen.

Voor beginnende vertrouwenscontactpersonen

Het is essentieel dat je als VCP bij een sportvereniging de opleiding “vereniging-vertrouwenscontactpersoon” van het NOC*NSF hebt gevolgd. Wij faciliteren deze in het najaar van 2024 bij Zwemcentrum de Tongelreep. Deelname is gratis en de datum volgt binnenkort. Er is maar een beperkt aantal plaatsen, dus schrijf je snel in. Stuur een mailtje naar eva.lindeman@eindhoven.nl om je aan te melden.

Voor alle vertrouwenscontactpersonen

Als VCP is het jouw taak om samen met het bestuur sociale veiligheid en preventie binnen jouw sportvereniging te waarborgen. Hoe pak je dit aan? Waar leg je samen de focus op en maak je alle leden hier deelgenoot van? Samen met andere Sport-VCP vrijwilligers gaan we in gesprek over deze onderwerpen. Eindhoven Sport vindt het belangrijk dat sociale veiligheid wordt verhoogd bij sportaanbieders en organiseert 4x per jaar kennisoverleggen voor VCP’ers. Bekijk wanneer de bijeenkomsten zijn en schrijf je daarvoor in via de pagina Trainingen en bijeenkomsten.

Advies van Eindhovens Sport:

•  Stel bij voorkeur een mannelijke en een vrouwelijke VCP aan bij de club
• Het volgen van de opleiding ‘Vertrouwenscontactpersoon’ van het NOC*NSF wordt aangeraden. Deze is gratis. Meld je interesse via de mail naar eva.lindeman@eindhoven.nl.
• Er bestaat ook een mogelijkheid tot het aanstellen van een externe vertrouwenscontactpersoon. Bekijk het aanbod van 'De vertrouwenskamer'.
• Lees ter inspiratie ook onze 'Hier doen we het zo' interviews.

Trainer/coaches zijn wekelijks in contact met sporters en spelen een belangrijke rol bij het creëren van een sociaal veilige sportomgeving. Daarom is het belangrijk dat vaste trainers/coaches een vakkundige scholing gaan volgen of gevolgd hebben met oog voor pedagogiek en integriteit. Het is de taak van de vereniging om de trainers/coaches te wijzen op vakkundige opleidingsmogelijkheden en dit te faciliteren. Daarnaast is het de taak van de verenging om te registeren welke personen en de soort opleiding ze hebben gevolgd.

Welke opleiding voldoet?

•    Online scholing: Een beetje opvoeder
De online scholing Een Beetje Opvoeder wordt gezien als het basisniveau van pedagogiek en integriteit waar een trainer-coach over zou moeten beschikken om een sociaal veilige sportomgeving te waarborgen. Mocht het opleidingsaanbod van de sportbond of andere (voor)opleidingen van de trainer-coaches bij jou op de club niet voldoen, kan je altijd terugvallen op deze scholing. Eindhoven Sport raadt iedere trainer/coach ongeacht je (voor) opleiding aan deze online scholing te volgen. De online scholing is opgebouwd uit verschillende korte modules en het neemt ongeveer 2,5 uur tijd in beslag. Bij het afronden van de scholing ontvangt de trainer/coach een persoonlijk bewijs van deelname welke je bij je club geregistreerd kan worden.

•    Opleidingen sportbonden
Vanaf 2024 voldoen de meeste trainer en coach opleidingen van de sportbonden aan de voorwaarden die gelden voor de 4 V’s. We raden altijd aan om bij de bond te informeren welke scholingen zij aanbieden voor trainer-coaches en of pedagogiek en integriteit hier een onderdeel van zijn.

•    Andere relevante opleidingen en scholingen
Om de kennis van trainer/coaches te vergroten zijn er verschillende thema bijeenkomsten en online trainingen (vaak gratis) aan te vragen via een sportregisseur van Eindhoven Sport. Ook zijn er, bij voldoende interesse, bijeenkomsten bij de eigen club tegen een gereduceerd tarief mogelijk. Deel daarom jullie behoefte bij de sportregisseur. We delen een greep uit het aanbod:

• Gespreksvaardigheden
• Emotie regulatie 
• Positief coachen
• Sportouders
• Omgaan met grensoverschrijdend gedrag
• Groepsdynamiek positief beïnvloeden

Een meer ervaren trainer/coach beschikt mogelijk al over het benodigde kennisniveau van pedagogiek. De trainer/coach bijvoorbeeld werkzaam op een school, als jeugdwerker of als psycholoog. Of de trainer/coach heeft een andere scholing gevolgd via de club, bond of gemeente, waar pedagogiek en integriteit aan de orde kwam. Twijfel je of de gevolgde scholing voldoende is? Bij de sportbond of sportregisseur kun je dit laten checken. 

Advies van Eindhovens Sport:

• Vaste trainers/coaches moeten een vakkundige scholing gaan volgen of gevolgd hebben, met oog voor pedagogiek en integriteit. Het is de taak van de vereniging om de trainers/coaches te wijzen op vakkundige
  opleidingsmogelijkheden en dit te faciliteren, waar kan.
• Raad iedere trainer/coach, ongeacht de (voor)opleiding, aan de online scholing ‘Een beetje opvoerder’ te volgen.
• De club heeft een registratieplicht.
• Lees ter inspiratie ook onze 'Hier doen we het zo' interviews.

Onze clubkadercoaches begeleiden verenigingen bij het bij het opzetten en borgen van trainersbegeleiding gefocust op een positief leerklimaat. 

De club stelt eigen gedragsregels op waar iedereen zich aan dient te houden en maak deze goed zichtbaar voor leden en supporters. (De gedragsregels zijn de kernwaarden van de club.)

Wat kun je doen?

De gedragscode van de club is altijd overgenomen van de gedragscode van de sportbond. De sportbond is verplicht een gedragscode te hebben en deze ook beschikbaar te stellen. Als aanvulling hierop kun je  als sportclub eigen gedragsregels toevoegen. Neem hiervoor contact op met jouw bond of bekijk de kennisbank op de website van NOC*NSF. 

Advies van Eindhovens Sport:

• Laat alle vaste trainers/coaches de gedragscode sport ondertekenen van NOC*NSF. 
• Laat scheidrechters/officials en bestuursleden ook de gedragscode tekenen die voor hen geldt.
• Stel gedragsregels op waar iedereen zich aan dient houden en maak deze goed zichtbaar voor leden en supporters. (De gedragsregels zijn de kernwaarden van de club.)
• Informeer alle leden duidelijk over de gedragscode. Dat helpt vaak al preventief. NOC*NSF helpt met een voorbeeldbrief die je kunt verspreiden binnen de club.
• De club heeft een registratieplicht.
• Lees ter inspiratie ook onze 'Hier doen we het zo' interviews.

Sporters hebben recht op een veilig en positief sportklimaat. Maar soms gaat het mis. Kinderen, LHBTIQ'ers, sporters met een beperking en topsporters zijn extra kwetsbaar voor grensoverschrijdend gedrag door anderen. Seksuele intimidatie en misbruik, discriminatie en pesten zijn voorbeelden van handelingen die grensoverschrijdend zijn. Het correct afhandelen van het bestuur bij een incident is van essentieel belang.

Voorkomen is beter dan genezen en dat geldt al helemaal voor het thema seksueel overschrijdend gedrag. Toch wordt er vaak pas ingegrepen nadat er iets is voorgevallen. Het High5! Stappenplan helpt sportbestuurders en vrijwilligers die actief zijn binnen de vereniging om snel aan de slag te kunnen gaan met de preventie van grensoverschrijdend gedrag.

'In gesprek met' jeugd over grensoverschrijdend gedrag

Wij kunnen met onze sportbegeleiders met jullie jeugdleden door dynamische spelvormen in gesprek gaan over persoonlijke grenzen, pesten en zien pesten. Daarnaast leggen we uit waar een vertrouwenscontactpersoon bij de verenging voor bedoeld is. Op deze manier vergroten we de bewustwording bij de kinderen van 6 t/m 18 jaar. Dit doen we in de vorm van een gastles. Deze gastles willen we bij voorkeur aanbieden op jullie eigen verenging, tijdens reguliere jeugd trainingsavonden en duurt ongeveer 20 minuten per trainingsgroep. Bij kleine groepen kunnen we ook meerdere groepen samenvoegen met een maximum van 20 jeugdleden per gastles. Lees meer over de gastles 'In gesprek met' of bekijk de video. Heb je interesse in een gastles of is een ouderavond meer iets voor jullie vereniging? Neem contact op met onze sportregisseur Veilig Sportklimaat.

E-learning

Vanuit het Centrum Veilige Sport zijn er een aantal e-learnings beschikbaar die verder ingaan op deze én meer zaken rondom sport en integriteit. Alle modules zijn afzonderlijk van elkaar te volgen en na inschrijving geheel gratis. De volgende modules kan je nu volgen:

• Matchfixing (start de e-learning matchfixing)
• Doping (start de e-learning doping)
• Discriminatie (start de e-learning discriminatie)
• Financiële integriteit (start de e-learning financiële integriteit)
• Seksuele Intimidatie (start de e-learning seksuele intimidatie)
• Pesten (start de e-learning pesten)

Daarnaast kan onze Sportregisseur Veilig Sportklimaat u ondersteunen in het opstellen van nieuw beleid met de focus op de sociale veiligheid van leden.

‘Sport voor iedereen’, ‘Gastvrije sportclubs’ zijn termen die het NOC*NSF vaak bij dit thema gebruikt. Sport moet een plek zijn waar bijvoorbeeld ouderen, mensen met een laag inkomen, de LHBTIQ+ community én mensen met verschillende culturele achtergronden zich thuis kunnen voelen. Iedereen moet kunnen meedoen en iedereen hoort erbij. Aandacht voor diversiteit is niet alleen van belang vanwege gelijke kansen, maar ook omdat het bijdraagt aan een gezonde cultuur en meer kwaliteit in de organisatie van sport.

Eindhoven Sport zet zich in om sport in Eindhoven inclusief te maken. Zodat iedere inwoner, ook voor wie deelnemen aan sport niet vanzelfsprekend is, kan sporten bij een club die bij hem of haar past. Bij een inclusieve sportomgeving hoort:

• Behoefte van persoon staat centraal
• Meedoen in de samenleving
• Welkom zijn
• Erbij horen
• Geaccepteerd worden
• Niet uitgesloten worden
• Waardering krijgen
• Een goed leven hebben
• Sociale rollen vervullen
• Iets nuttigs doen
• Eigen keuzes kunnen maken

Goed sportbestuur

Goed sportbestuur is het scheppen van randvoorwaarden voor beleidsvoering, doelrealisatie en verantwoording aan betrokkenen. Kijk voor meer informatie op de website van NOC*NSF: inclusieve sport: sport voor iedereen en diversiteit in de sport. Eindhoven Sport kan je hierin ondersteuning bieden.

Als bestuur vind je het belangrijk vindt dat zoveel mogelijk mensen zich welkom en veilig voelen bij jouw sportvereniging. Vaak wordt er vanuit gegaan dat dat vanzelf gaat. Maar dat dit is in de praktijk niet vanzelfsprekend. Met deze gesprekskaartenset kunnen bestuursleden van sportverenigingen het gesprek aangaan over sociaal veilige sport. Samen kunnen jullie onderzoeken wat jullie als bestuur en als vereniging kunnen doen om nog meer mensen echt welkom te heten. En te zorgen dat zoveel mogelijk leden zich prettig voelen binnen de vereniging. Vraag dan de gesprekskaartenset aan door een e-mail te sturen naar eva.lindeman@eindhoven.nl.

Het bestuur van Eindhoven Atletiek probeerde de gesprekskaartenset ‘Bij ons is iedereen welkom, toch?’ uit en zijn enthousiast: "Bezig zijn met inclusie en diversiteit blijft een doorlopend proces. Door de kaartenset voeren we gesprekken over verschillende thema’s zoals internationale cultuurverschillen. We moeten onszelf er bewust van zijn dat we een Westerse communicatie stijl hanteren. Bij internationals kunnen onze boodschappen daardoor anders overkomen dan wij bedoelen. We vinden onszelf open en verwelkomend maar met tips uit de handleiding kunnen we onze boodschap nog beter overbrengen. Bezig zijn met inclusie en diversiteit blijft een doorlopend proces." 

Voor alle kinderen willen we samen een fijne sportomgeving creëren. Met het ondersteuningsaanbod Held naast 't Veld kun je hieraan bijdragen door je kennis te vergroten. Leer bijvoorbeeld hoe je gedrag op een positieve manier kunt veranderen. Hieronder zie je het aanbod van themabijeenkomsten en het online aanbod van Held naast 't veld. Naar welke onderwerpen gaat jouw interesse uit? Geef het door via het formulier op de pagina 'trainingen en bijeenkomsten'. Op basis van de ontvangen voorkeuren bepalen we, bij voldoende interesse, of bijeenkomsten bij de eigen club kunnen plaatsvinden. 

Structureren, stimuleren, individuele aandacht geven en regie overdragen. Dit zijn vier belangrijke kernkwaliteiten voor trainers en coaches. Tijdens deze scholing krijg je handvatten om je sporters effectiever te begeleiden en een inspirerende, veilige sportomgeving te creëren. Je kunt je eigen functioneren als trainer of coach in korte tijd aanscherpen en verbeteren!

(Leer)doelen: 

• Na deze scholing weet je wat de 4 inzichten voor jou in je rol als trainer/coach kunnen betekenen;
• Hebt je helder wat jouw sterke en ontwikkelbare kwaliteiten zijn;
• Beschik je over praktische handvaten om een sociaal veilig, inspirerend en stimulerend sportklimaat te creëren;
• Neem je een arsenaal aan praktijkcasussen van collega’s mee naar huis.

De deelname van gender- en seksediverse personen aan sport groeit, maar we kunnen nog veel winst behalen op het gebied van bewustwording en het aanpassen van sportbeleid. Deze vernieuwde handreiking voor inclusie van gender- en sekse-diverse personen is ontwikkeld door NOC*NSF in samenwerking met de Alliantie Gelijkspelen, sportbonden, belangenorganisaties voor gender- en sekse diverse personen en ervaringsdeskundigen. in deze handreiking vind je voorbeelden uit de praktijk, inzichten en tips om toe te passen bij jouw eigen sportclub.